Czas poznać parametry opisujące jakość powietrza, którym oddychamy.

Zagrożenie pyłem zawieszonym w powietrzu opisywane jest głównie dwoma wskaźnikami PM2,5 oraz PM10 (PM to skrót od angielskich słów Particulate Matter).

Wskaźnik PM2,5 opisuje zawartość cząstek o średnicy mniejszej niż 2,5 µm. Pył PM2,5  składa się z cząstek stałych i ciekłych zawieszonych w powietrzu. Jest to mieszanina substancji organicznych i nieorganicznych; może zawierać:  metale ciężkie oraz wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w tym dioksyny. Pył zawieszony w powietrzu utrudnia wymianę gazową, podrażnia naskórek i śluzówkę. Cząstki o takim rozmiarze przenikają do krwioobiegu człowieka. Powodują wzrost ilości zachorowań na choroby układu krążenia i dróg oddechowych. Wynikiem ich działania są choroby serca, rak płuc, rak gardła i krtani. Każde stężenie pyłu PM2,5 oddziałowuje niekorzystnie na zdrowie ludzkie.

Stężenia pyłu PM2,5 określone przez Światową Organizację Zdrowia WHO:

• dopuszczalne stężenie średnie 24-godzinne 25 µg/m3 (wartość 25 µg/m3może być osiągnięta nie częściej niż przez 3 dni w roku)
• dopuszczalne stężenie średnie roczne 10 µg/m3

W Polsce dopuszczalne stężenie średnie roczne określone jest na poziomie 25 µg/m3 z poziomem docelowym od stycznia 2020 roku obniżonym do wartości 20 µg/m3.

Nikt w Polsce nie określił dopuszczalnego stężenia średniego 24-godzinnego (mimo złożonych interpelacji poselskich). Stężenie alarmowe w Polsce dla pyłu zawieszonego PM10   zostało określone na poziomie 300 µg/m3. Nie mamy określonego poziomu informowania społeczeństwa ani poziomu alarmowego dla pyłu zawieszonego PM2,5 . Dyrektywa 2008/50/EC nie narzuca państwom członkowskim Unii Europejskiej obowiązku ustanawiania poziomów dla pyłów zawieszonych. Przyjęcie odpowiednich poziomów informowania i alarmowych jest niezmiernie ważne dla zdrowia obywateli naszego kraju.

Na portalach Inspekcji Ochrony Środowiska GIOŚ i WIOŚ odnaleźć można informację o stężeniu pyłuPM2,5. Najbliżej nas, w Warszawie, są tylko dwie stacje automatyczne, monitorujące stężenie pyłu PM2,5  zlokalizowane przy ulicach Niepodległości i Wokalnej. Aktualne wartości stężeń pyłów dostępne są pod adresem: http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/maps/measuringstation lub pod adresem: http://powietrze.zm.org.pl.

     Stacje GIOŚ

Polacy chcą wiedzieć, jakim powietrzem oddychają i budują swoje własne stacje monitoringu. W ten sposób powstają „konkurencyjne” dla Inspektoratu Środowiska pojedyncze stacje i całe sieci, dzięki którym, każdy może odczytać i porównać stężenia pyłów. Prywatne stacje pomiarowe nie przechodzą corocznego wzorcowanie a wyniki obarczone są błędami trudnym do oszacowania.

Bardzo duży zasięg ma prywatna, globalna sieć czujników LookO2,oparta o precyzyjne czujniki laserowe Plantower PMS5003 wykonujące pomiar stężenia pyłów:PM1, PM2,5 i PM10. Specyfikacja parametrów LookO2 podaje dokładność pomiaru 50% dla cząstek o rozmiarze do 0,3 µm i 98% dla cząstek większych niż 0,5 µm jednakpodczas występowania mgły czujnik może wskazywać odchylenia od rzeczywistego pomiaru (pokazując większe stężenie pyłu - co nie musi być prawdą) ze względu na to, że "widzi" drobiny wilgoci↔mgły. Aktualne wartości stężeń pyłów udostępniane są pod adresem: http://www.looko2.com/heatmap.php.

   Stacje LookO2

Kolejna sieć monitoringu zanieczyszczeń powietrza budowana jest przez polską spółkę Airly. W budowie sieci uczestniczą inwestorzy prywatni, jak również gminy i miasta. Spółce udało się pozyskać na ten cel fundusze unijne w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Mapa z aktualnymi wynikami pomiarów zanieczyszczeń przedstawiona jest pod adresem: http://map.airly.eu/pl/.

  Stacje Airly

Dzięki polskiej aplikacji Kanarek napisanej dla systemu operacyjnego Android, możemy sprawdzić jakości powietrza w polskich miastach. Aplikacja pobiera dane ze stacji monitorujących parametry powietrza: GIOŚ, LookO2 i Airly, automatycznie odnajdując stacje najbliższe naszej lokalizacji.

Sławomir Bułajewski

ciąg dalszy nastąpi...